ایران نمایه ،بزرگترین بانک فهرست شده مقالات فارسی، با بیش از 1515258 سند شامل انواع مقاله، نقد، گفتگو، علمی تخصصی، علمی ترویجی، علمی پژوهشی ، روزنامه و عمومی از نشریات کشور، در فاصله سالهای 1391-1357، از طریق کتابخانه عمومی در دسترس می باشد.ایران نمایه تحت وب بوده واعضا کتابخانه از طریق کد کاربری و رمز عبوری که در اختیار کتابداران می باشد، می توانند به موارد ذکر شده دسترسی پیدا نمایند.
www.irannamaye.ir
کتاب، کتابخانه ، کتابداری و کتابدار:
قرنهاست که واژه هایی چون کتاب، کتابخانه، کتابداری و کتابدار به منزله مفاهیمی بنیانی و اثر گذار در فرهنگ و تمدن بشری شناخته می شود.در هر جامعه ای ، هنگامی که از این مفاهیم سخن به میان می آید، به طور ناخودآگاه ارزش و سودمندی آنها نیز به ذهن می آید.به همین لحاظ، یک اشتراک مفهومی در همه فرهنگها در باب چنین مفاهیمی وجود دارد که ارزشمند است. باید توجه کرد که هریک از این سه واژه در مفهوم بسیط خودو در ارتباط با جامعه و نیازهای آن مورد توجه است و نبایست آنها را مفاهیمی محدود و بسته در نظر گرفت.
با توجه به تحولاتی که در محملهای اطلاعاتی پدید آمده است می توان "کتاب" را به هرنوع منبع اطلاعاتی که مورد نیاز افراد جامعه است، "کتابخانه" را به هرمکان و جایگاهی که فعالیتهای مرتبط با برطرف ساختن نیازهای اطلاعاتی جامعه در آن صورت می گیرد و"کتابداری" را هم به هر فعالیت حرفه ای و سازمان یافته برای ارائه خدمات اطلاعاتی به جامعه اطلاق کرد. "کتابدار نیز فردی است که دارای دانش تخصصی ، بینش کافی و مهارت لازم برای کار در کتابخانه، خدمت به جامعه و برطرف کردن نیازهای اطلاعاتی است.
تاثیر تحولات عصر جدید بر حوزه کتاب، کتابخانه و کتابداری:
حرفه کتابداری و اطلاع رسانی یکی از حرفه هایی است که بیشترین بهره گیری را از فناوریهای نوین برده و بیشترین تاثیرات را از آن پذیرفته است. هر آنچه که به منزله ابعاد تاثیر فناوریهای نوین بر حرفه ها مطرح می شود در مورد این حرفه نیز صدق می کند و کتابداران احساس می کنند که کارشان ارزشمند تر و جذاب تر شده است. در عین حال باید توجه داشت که گسترش فناوریهای نوین و نفوذ آنها در زندگی می تواند موجب کاهش فرصتها وتمایل افراد به مطالعه کتاب شود. اگرچه این امر به ظاهرممکن است واقعیت تلخی را بنمایاند اما بیشتر اندیشمندان بر این باورند که ارزش کتاب بالاتر از آنست که رسانه های تجاری بتوانند جای آن را بگیرند. گروچو مارکس کمدین مشهور آمریکایی، نکته جالب و طنز گونه ای را در مقایسه میان تلویزیون و کتاب بیان می کند و می گوید: " تلویزیون را بسیار آموزنده می دانم زیرا به محض آنکه کسی تلویزیون را روشن کند، من به کتابخانه می روم و کتاب می خوانم".
از جمله تحولات عصر جدید بر این حوزه عبارتند از:
1- ابزارهای کار و فعالیتهای کتابداران متحول شده و آنها از جدیدترین نمونه ها و تولیدات فناوری برای آسان سازی ، سرعت دادن و اثر بخش کردن کار خود استفاده می کنند.این ابزارها بر جذابیت کار کتابداران افزوده است.
2- با نفوذ انواع فناوریهای نوین ، رشته کتابداری و اطلاع رسانی اکنون رشته ای کاملا تخصصی و دارای کارکردهای خاص خود است.در مقایسه با گذشته تخصص های متنوع تری در محیط کتابخانه به وجود آمده و هر کتابدار به انجام کاری تخصصی در بخش مربوط به خود مشغول است که سایر کتابداران ممکن است فاقد مهارتهای لازم برای انجام آن باشند.
3- به مدد فناوریهای نوین ارتباطی، کتابداران توانسته اند تعامل خود را با یکدیگر در سطح ملی و بین المللی توسعه داده و سرعت بخشند.اکنون بسیاری از کتابداران عضو یک یا چند گروه بحث الکترونیکی هستند ، وبلاگ دارند و یا با ویلاگها همکاری می کنند، برای خود و یا کتابخانه خود سایت طراحی کرده اند و در مجموع ابزارهای متنوع و کارآمدی برای ارتباط باهم و با جامعه ای که به آن خدمت می کنند در اختیار گرفته اند.
جلسه انجمن کتابخانه عمومی باقر العلوم(ع) برگزار شد.در این جلسه که با حضور جناب آقای حسینعلی زاده، فرماندار محترم شهرستان و سایر اعضاء در تاریخ 1/10/92 در محل فرمانداری برگزار شد، ارتقاء شاخصهای اصلی مطالعه و ارائه منابع مفید برای اعضاء، مورد تاکید قرار گرفت.
در بسیاری از کشورها که آموزش دانشگاهی کتابداری رواج دارد و جامعه حرفه ای کتابداری شکل گرفته است، انجمنهای کتابداری نیز تاسیس شده اند. وجود این انجمنها، همچون دیگر تشکل های حرفه ای، برای هم اندیشی و همکاری اهل حرفه در مواجهه با مسایل و شرایط متغیر است. در ایران نیز به دنبال آغاز آموزش دانشگاهی کتابداری، در سال 1345 در دانشگاه تهران، انجمن کتابداران ایران تاسیس شد.
تعریف:
انجمن های علمی و حرفه ایی را نوعی تشکل مدنی می دانند که از بهم پیوستن آگاهانه و داوطلبانه یک رشته علمی یا حرفه ای پدید می آیند تا از طریق تعامل آزادانه و با اتکا به خرد جمعی زمینه را برای پیشبرد علم و تنظیم و ترویج اصول علمی و اخلاقی و پیوند علم و عمل در رشته مربوطه فراهم کنند.
انجمنهایعلمیوحرفهایراشکلدهندهجامعهمدنیمیدانند. تشکلهایمدنیدرمقامیکابداعدرجامعهمدرن،لازماست 4 ویژگیداشتهباشند: 1) استقلالازدولت 2) عضویتداوطلبانه 3) قانونمداری 4) اهدافعامالمنفعه
تاریخچه:
تاسیس انجمن کتابداران ایران نخستین خیز کتابداران ایرانی برای داشتن انجمن حرفه ایی نبود.پیش از آن در سال 1340 به پیشنهاد ایرج افشار انجمنی با بیست و یک نفر عضو تشکیل شد که نام " انجمن کتابداران ایران" بر آن بود. اما این انجمن بیش از یک سال و نیم دوام نیاورد. انجمن دوم که موضوع بحث ماست همزمان با آغاز آموزش رسمی کتابداری دانشگاهی در ایران، یعنی تاسیس دوره کارشناسی ارشد کتابداری در دانشگاه تهران در سال 1345 آغاز به کار کرد.
یک سال قبل از آن، 8 کتابدار ایرانی تحصیل کرده در خارج، با هدایت مارگاریت هاپکینز، کتابدار آمریکایی، به تدوین اساسنامه ای برای انجمن کتابداران ایران همت گماردند.
اساسنامه انجمنی که بدینگونه شکل گرفت، در 28 بهمن 1344 به تصویب هیئت موسس رسید و اولین مجمع عمومی آن در مهرماه 1345 تشکیل شد.
انجمن طی 12 سال، تا سال 1357 فعالیتهای بسیاری برای پیشبرد کتابداری صورت داد که از آن جمله می توان اشاره کرد به اینکه در شرایطی که منابع فارسی ناچیز بود، متون متعدد و یک خبرنامه و یک فصلنامه وزین به نام "نامه انجمن کتابداران"را به صورت مرتب منتشر می کرد. شماری از نویسندگان برجسته و دانش آموختگان کتابداری در آن می نوشتند. ترویج آموزش های کتابداری در تهران و سایر نقاط کشور عرصه دیگر فعالیتهای این انجمن کوچک و نوپا بود.
تا یکسال پس از انقلاب اسلامی ، اکتا دارای ماهیت علمی و حرفه ای بود. اعضای تازه وارد به انجمن، بعد از انقلاب، فعالیتهای انجمن را به سمت فعالیتهای صنفی با گرایش سیاسی سوق دادند که موجب شد بسیاری از متخصصان از ادامه همکاری خود با انجمن دست بکشند، بودجه آن قطع شود و انجمن در سال 1359 بدون اعلام رسمی منحل شد.
انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران پس از یک وقفه بیست ساله با تلاش جمع کثیری از پیشکسوتان و کتابداران کشور ( هیأت موسسان ) و با هدف پیشبرد و ارتقاء دانش کتابداری و اطلاع رسانی در اسفند سال 1379 مجدد تأسیس شد. این انجمن کار خود را به طور عملی از ابتدای اردیبهشت 1380 آغاز کرد.
رسالت، وظایف و اهداف انجمن:
بدون تردید، انجمن کتابداری و اطلاعرسانی ایران، همچون سایر انجمنهای علمی و حرفه‌ای به منظور پاسخ به نیازهای اعضای این حرفه، یعنی کتابداران و اطلاع‌رسانانشاغلدرانواعکتابخانه‌هاومراکزاطلاع‌رسانی،دانشجویاناینرشتهونیزاعضایهیاتعلمیتاسیسشدهاست. بدین منظور، این انجمن هدف‌های متنوع و در عین حال کلانی را برای فعالیتهای خود در نظر گرفته است.
هدف عمده انجمن ارتقاء جایگاه حرفه کتابداری و اطلاعرسانی در جامعه و فراهم ساختن بستر مناسب برای رشدعلمیوحرفه‌ای کتابداران و اطلاع‌رسانان و دست اندرکاران این رشته در سطح کشور می‌باشد.
سایر هدف‌های کلان انجمن به شرح زیر است:
1- فراهم ساختن بستر مناسب جهت ارتقاء سطح معرفت جامعه کتابداری و اطلاعرسانی در سطح ملی و جهانی
2- ترویج مبانی نظری علم کتابداری و اطلاعرسانی به منظور ایجاد زیر بنای مناسب برای فعالیتهای آموزشی و حرفه‌ای
3- فراهم ساختن امکانات و فضای مناسب برای ایجاد ارتباط نزدیکتر و فراگیرتر میان همه دست اندرکاران حرفه کتابداری و اطلاعرسانی (کتابدارانشاغل،اعضایهیاتعلمیودانشجویان)
4- تلاش برای ایجاد انسجام حرفه‌ای در سطح کشور
5- تلاش برای فراگیر ساختن روحیه مشارکت فکری و عملی اعضای حرفه در فعالیتهای حرفه‌ای و اجتماعی
6- کمک به فرایند اجتماعی نمودن حرفه به منظور برقراری ارتباط عینی‌تر و عمیق‌تر با جامعه و درک بهتر از نیازهای جامعه
7- کمک به بازنگری کارکردهای کتابخانه‌ها و مراکز اطلاعرسانی به منظور همخوان نمودن فرآیندها با شرایط جدید
8- تلاش برای بقای موثر حرفه و تقویت جایگاه آن در شرایط گذار ناشی از گسترش فناوریهای نوین.
وظیفه اصلی اعضای انجمن و هیات مدیره آن کمک به تحقق این هدف‌ها از طریق فراهم ساختن فضای مناسب برای فعالیت و کار گروهی و تعاملی است.
ارکان انجمن:
الف) مجمع عمومی
ب) هیات مدیره
ج) بازرسان
کمیته های انجمن:
انجمن دارای 5 کمیته است که عبارتند از:
2- کمیته آموزش
3- کمیته پژوهش
4- کمیته روابط عمومی
5- کمیته همایش ها
اهم این کمیته ها عبارتند از:
کمیته پژوهش و اهداف آن :
از اهداف اصلی این کمیته گردآوری و انتشار یافتههای پژوهشی که در زمینه کتابداری و اطلاعرسانی در کشور انجام میشود. این فعالیتها در قالب پایاننامههای دوره کارشناسی ارشد و دکترا و طرحهای پژوهشی دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی صورت میپذیرد. در این راستا یکی از مهمترین فعالیتهای انجمن میتواند تهیه فهرستی از فعالیتهای پژوهشی کشور در حوزه علوم کتابداری و اطلاعرسانی باشد. علاوه بر این، کمیته پژوهش میتواند با نقد و ارزیابی فعالیتهای پژوهشی کهدرکشورانجاممیشودبهتعییناولویتهایپژوهشینیزپرداختهوایناولویتهارابهجامعهکتابداریواطلاعرسانیاعلامکند.
کمیته روابط عمومی و اهداف آن:
1- توسعه و روزآمد کردن وب سایت
2- تلاش در جهت جذب مخاطبان
3- پاسخگویی به مباحث مطرح شده در ارتباط با انجمن
4- ارتباط با کمیته های انجمن ، گروه های علمی و تخصصی
5- ارتباط با رسانه های گروهی
6- تلاش برای حضور در مجامع بین المللی
بسیاری از دانشجویان کتابداری و اطلاع رسانی با برخی
از سوالات و دغدغه ها مواجه اند که شاید تا مدتها پاسخ آن را نیابند.از آن جمله :
جایگاه و ارزش این حرفه ای که وارد آن شده اند چیست؟
دغدغه ذهنی دانشجویان نه تنها یافتن پاسخ شخصی برای چنین پرسشهایی است بلکه آنها
طالب دانشی هستند که به کمک آن بتوانند به پرسشهای خویشان و اطرافیان درباره رشته
تحصیلیشان پاسخ دهند.ناخرسندانه باید گفت که تاکنون در داخل کشور کمتر به این
مقوله به شکل جدی پرداخته شده و نوشته ای به شکل مستقیم درباره آن منتشر نشده
است.بدون تردید ، شناسایی و تبیین مجموعه ایی از اصول، مفاهیم و عناصری که ارزشهای
این رشته بر آنها استوار است تا حد قابل قبول می تواند ابهامهای فکری دانشجویان را
در مورد حرفه شان برطرف وآنها را به ادامه راه و تلاش بیشتر تشویق و ثابت قدم تر
کند.
در این نوشتار تلاش داریم سلسله مطالبی درباره ارزشها و جذابیتهای کتابداری، تحت همین نام تقدیم دغدغه مندان این حرفه محجوب نماییم.
مارا همراهی بفرمایید.
سامانه هوشمند اشتراک منابع راهکاری است که پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران برای ایجاد دسترسی کاربران به منابع کتابخانه‌های دانشگاهی و تخصصی و براساس تجربیات حاصل از طرحهای کتابخانه دیجتال ملی، پایگاه‌های اطلاعات علمی، فهرست مشترک، کنسرسیوم خرید منابع علمی الکترونیکی، غدیر و امین طراحی کرده است. این سامانه به گونه‌ای طراحی شده که امکان استفاده از منابع موجود در کتابخانه‌های عضو را با رعایت شرایط مندرج در اساسنامه خود برای کاربران هریک از مؤسسات عضو از طریق اشتراک منابع به یکی از روش‌های تشکیل کنسرسیوم، تحویل مدرک، پذیرش عضو فراگیر و یا امانت بین کتابخانه‌ای میسر می‌سازد.
سهام علاوه بر به اشتراک گذاری منابع چاپی، با تکیه بر امکانات و قابلیتهای کتابخانه های دیجیتالی، امکان اشتراک و مبادله فراداده و محتوای الکترونیکی کتابخانه های عضو را نیز فراهم می سازد.
دفتر اشتراک منابع پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران متولی ومجری طرح است و برنامه ریزی و هماهنگی و اجرا و توسعه طرح را زیر نظر کمسیون بر عهده دارد.
این طرح با هدف تامین کلیه نیازهای پژوهشگران برای دسترسی به منابع علمی مورد نظر خود به کامل ترین نحو ممکن و با استفاده از روش های مختلف اشتراک منابع و تنها از طریق درگاه واحد طراحی شده است. جستجوی جامع منابع از طریق درگاه کتابخانه های دیجیتالی و دسترسی پژوهشگران به کلیه اطلاعات علمی اعم از چاپی و دیجیتالی از قابلیت های این سامانه است.
غدیر 2 به عنوان فاز نخست این سامانه، در چهاردهمین سال راه اندازی طرح غدیر به عنوان پیشگام طرح های اشتراک منابع در کشور به بهره برداری رسیده است.
نحوه عضویت در طرح بر حسب ملاکهای زیر تعیین می شود:
الف: وابستگی یا عدم وابستگی موسسه به وزارت علوم
ب: امکانات کتابخانه دیجیتالی موسسه.
عضویت در طرح نیز شامل موارد زیر می باشد:
الف: عضویت در خدمات سنتی طرح
ب: عضویت در خدمات دیجیتالی طرح
کنسرسیوم محتوی ملی
کنسرسیوم محتوی ملی ، با تعامل و همکاری تعدادی از صاحبان منابع اطلاعاتی کشور وزیرمجموعه تبیان شکل گرفته است.مجموعه ای از کتابخانه ها، سازمان ها و نهادهای تولید کننده،صاحب و یا ارائه دهنده محتوی با هدف تامین دسترسی پژوهشگران و شهروندان ایرانی به محتوی مورد نظرشان،ازپایان سال 1387 عضو این کنسرسیوم شده اند.هدف کنسرسیوم مزبور،
اهداف کنسرسیوم :
1- تولید شی دیجیتال.
2- با تغییر وبه روز شدن محتوی کاربران سریعا" متوجه این تغییرات شوندتا از محتوای به روز شده آن استفاده نمایند.
3- برقراری ارتباط بین درگاه کنسرسیوم و درگاه مالک محتوا تا کاربر اینترنت هر وقت شی دیجیتال را خواست از طریق درگاه کنسرسیوم به درگاه مالک متصل شود و محتوا را دریافت نماید.
4- اتصال همه کتابخانه های کشور به یکدیگر است .اگر کاربری به دنبال محتوی خاصی است به او راهنمایی شود در کدام کتابخانه ها ی کشور می تواند به آن محتوی دست یابد.
5- تامین دسترسی یکپارچه به محتوی موجود در کشور است.
مراکز عضو کنسرسیوم محتوی ملی :
16 موسسه عضو این کنسرسیوم هستند که اکثر آنها دولتی هستند. بارزترین این مراکز شامل: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ،کتابخانه دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ،کتابخانه مجلس شورای اسلامی ،کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و کتابخانه آستان قدس رضوی و غیره می باشند.
کنسرسیوم محتوی دیجیتال با دو متغیر شی دیجیتال و فراداده سروکار دارد.شی دیجیتال شامل محتوایی است که به صورت نرم افزاری وجود دارد و می توان آن را روی اینتر نت قرار داد .هر داده و اطلاعاتی را که به صورت الکترونیکی تولید شده باشدمی توان نوعی شی دیجیتال دانست و لزومی ندارد که فقط متن باشدحتی می توان مجموعه ای از صوت و تصویر را به عنوان شی دیجیتال در نظر گرفت.
به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی و روز کتابدار، طی مراسمی که از سوی اداره کتابخانه های عمومی شهرستان صومعه سرا و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان برگزار گردید، از کلیه کتابداران و خادمان و فعالان عرصه کتاب و کتابخوانی تقدیر شد. در این مراسم که در سالن فارابی اداره ارشاد برگزار گردید، صبح شعری تحت عنوان " شعر عاشورایی" نیز به طور هم زمان برگزار گردید.
کتابداران خادمان اندیشه بشریت هستند.
ساده می گوییم که باورش هم ساده باشد:
کتابدار روزت مبارک
بهار را پیام آور خدا بدانیم چون پیک شادی و بهشت و برکت و بندگی است...
حلول بهار بر همه کتابداران مبارک باد.
